Με την επίσημη έλευση του καλοκαιριού με το θερινό ηλιοστάσιο & τις πρώτες εξορμήσεις στις παραλίες ας ξαναθυμηθούμε κάποια σημαντικά στοιχεία σχετικά με την ηλιοπροστασία.

• Το δέρμα μας αποτελεί μεταξύ άλλων μία «τράπεζα ηλίου», καθόσον αποθηκεύει αθροιστικά δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Οι «τόκοι» από αυτές τις «καταθέσεις» είναι εμφανείς με την πάροδο των ετών & μεταφράζονται σε ρυτίδες, φωτογήρανση, πανάδες, μελαγχρώσεις, τράχυνση & ελάστωση του δέρματος & όχι σπάνια σε καρκίνο του δέρματος.
• Σχεδόν κάθε δεύτερος ενήλικας άνω των 60 ετών εμφανίζει ακτινικές υπερκερατώσεις στις ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του δέρματος, που αποτελούν προκαρκινικές καταστάσεις & μπορεί να εξελιχθούν σε δερματικά καρκινώματα, αν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
• Ο αριθμός των ηλιακών εγκαυμάτων στην παιδική ηλικία, & κυρίως στην πρώιμη παιδική ηλικία αυξάνουν το ρίσκο εμφάνισης μελανώματος στην ενήλικο ζωή.
• Δεν υπάρχει υγιές μαύρισμα! Το πρώτο ερύθημα στην αρχή του μαυρίσματος, το οποίο τις επόμενες ημέρες μετατρέπεται σταδιακά σε μαύρισμα αποτελεί ηλιακό έγκαυμα, ενώ η άποψη ότι το μαυρισμένο δέρμα προστατεύει το δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία είναι ένας ακόμη μύθος. Απλά ένα μαυρισμένο δέρμα διατηρεί έναν SPF της τάξεως του 4-5.
• Στο σολάριουμ το μαύρισμα που επιτυγχάνεται οφείλεται στη δράση της UVA ακτινοβολίας, η οποία διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, προκαλώντας έτσι μία εν τω βάθει μελάγχρωση, διαφορετική από το μαύρισμα του ηλίου, που οφείλεται κυρίως στην UVB ακτινοβολία. Έτσι το δέρμα εκτίθεται διπλά σε όλα τα μήκη της υπεριώδους ακτινοβολίας, ενώ παράλληλα η υπέρμετρη έκθεση μειώνει σημαντικά την άμυνα του οργανισμού. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως όφελος από τη χρήση σολάριουμ για αισθητικούς λόγους!
• Η πρώτη έκθεση στον ήλιο πρέπει να γίνεται για περιορισμένο χρόνο (ανάλογα με τον φωτότυπο, δηλ. για το φωτότυπο I 5-10 λεπτά, φωτότυπος II 10-20 λεπτά, φωτότυπος III 20-30 λεπτά ) & πάντα υπό εφαρμογή αντιηλιακού, ενώ η παραμονή στον ήλιο πρέπει να αυξάνεται σταδιακά, κατά 25% κάθε μέρα.
• Όλα τα παιδιά μέχρι 2 ετών πρέπει να αποφεύγουν την απευθείας έκθεση στον ήλιο, κυρίως στις ώρες με την εντονότερη ακτινοβολία, δηλαδή μεταξύ 10 π.μ έως 4 μ.μ. Αυτές τις ώρες είναι προτιμότερο να βρισκονται σε κλειστό χώρο, γιατί ακόμη και κάτω από τη σκιά εκτίθενται αρκετά στην υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία ανακλάται σε διάφορες κατευθύνσεις. Επιπλέον στα βρέφη έως 1 έτους να αποφεύγεται η χρήση αντιηλιακών σκευασμάτων, γιατί δεν είναι γνωστές οι επιδράσεις από την απορρόφηση των χημικών συστατικών του αντιηλιακού στο ευαίσθητο βρεφικό δέρμα. Όταν επιλέγετε αντιηλιακή προστασία να προτιμάτε σκευάσματα με φυσικά φίλτρα, τα οποία δεν απορροφώνται από το δέρμα και ανακλούν με φυσικό τρόπο την ακτινοβολία. Σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μικτά σκευάσματα (δηλαδή με φυσικά και χημικά φίλτρα) από τις ειδικές παιδιατρικές σειρές που υπάρχουν στα φαρμακεία. Πρέπει να προσέξετε ιδιαίτερα τον δείκτη προστασίας (SPF Sun Protection Factor άνω του 30) καθώς και το φάσμα προστασίας να περιλαμβάνει εξίσου την UVA και UVB ακτινοβολία.
• Πολύ σημαντική είναι η ποσότητα του εφαρμοζόμενου αντιηλιακού, η οποία πρέπει να είναι αρκετή ώστε να έχουμε επαρκή προστασία. Διεθνώς έχει επικρατήσει η ποσότητα των 2 mg ανά τετραγωνικό εκατοστό της επιφάνειας του σώματος. Φυσικά στην πράξη είναι δύσκολο τηρήσουμε τη σωστή αναλογία. Ένας εύκολος τρόπος για τη σωστή εφαρμογή είναι η «μέθοδος της παλάμης». Υπολογίστε περίπου μισή παλάμη για το πρόσωπο και το λαιμό (μην ξεχνάτε τα αυτιά!), 1-2 παλάμες για τον κορμό, 1 παλάμη για τα άνω άκρα και 1-2 παλάμες για τα κάτω άκρα. Σε μικρότερα παιδιά υπολογίστε την ποσότητα βάσει του μεγέθους της παλάμης του παιδιού (χωρίς την περιοχή των δακτύλων).
• Πολύ σημαντική είναι επίσης η συχνότητα εφαρμογής του αντιηλιακού σκευάσματος. Σε συνθήκες συνεχούς και άμεσης έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία πρέπει η ανανέωση του αντιηλιακού να γίνεται αυστηρά ανά 2 ώρες! Το χρονικό διάστημα αυτό μειώνεται σε συνθήκες έντονης εφίδρωσης, ενώ μπορεί να παραταθεί σε 3 ώρες όταν το άτομο βρίσκεται υπό σκιάν. Μετά από κάθε βουτιά στη θάλασσα είναι απαραίτητη η ανανέωση του αντιηλιακού μας. Μην παραπλανηθείτε από σκευάσματα που υπόσχονται αδιάβροχη προστασία, τα περισσότερα χάνουν το 50% της δράσης τους μετά από 30 με 40 λεπτά στο νερό.
• Θυμηθείτε να εφαρμόσετε το αντιηλιακό σας σε όλο το σώμα από το σπίτι, πριν ντυθείτε, 20 με 30 λεπτά πριν την εξόρμησή σας στη θάλασσα, ώστε να απορροφηθεί σωστά και ομοιόμορφα. Όταν χρησιμοποιείται αντιηλιακό σε μορφή spray, φροντίστε να είναι επαρκής η ποσότητα. ΄Εχει υπολογιστεί ότι μία τετραμελής οικογένεια πρέπει να καταναλώσει 150 ml αντιηλιακού σε μία ημέρα στη θάλασσα, ώστε να είναι απόλυτα προστατευμένη από την υπεριώδη ακτινοβολία. Επειδή αυτοί οι κανόνες σπανίως τηρούνται, συνιστάται η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας & συχνές επαναληπτικές εφαρμογές.
• Στα πλαίσια της σωστής ηλιοπροστασίας θα πρέπει να εντάξουμε και την σωστή ένδυση. Μία ιδανική λύση για την επιπλέον προστασία του ευαίσθητου παιδικού δέρματος αποτελούν τα πολυσυζητημένα αντιηλιακά υφάσματα και ρούχα για παιδιά με υψηλό δείκτη UPF(Ultraviolet Protection Factor), μία τάση που ξεκίνησε από την Αυστραλία και βρίσκει διαρκώς νέους υποστηρικτές ανά την υφήλιο. Όσον αφορά τα κοινά υφάσματα, θα πρέπει να επιλέγουμε άνετα ρούχα, με πυκνή πλέξη και σκούρο χρώμα, τα οποία απορροφούν μεγάλο μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας σε σχέση με τα ανοιχτόχρωμα (με εξαίρεση τα κίτρινα ρούχα), προσφέροντας έτσι μεγαλύτερη προστασία. Προτιμήστε υφάσματα από βιολογικό βαμβάκι, με τη δυνατόν μικρότερη χημική επεξεργασία.
• Μην ξεχνάτε το καπέλο, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει μεγάλο γείσο (πάνω από 6 εκατοστά) σε όλη τη διάμετρό του ώστε να προστατεύει επαρκώς το πρόσωπο, τα αυτιά και τον αυχένα. Μην επιλέγετε καπέλα τύπου baseball, προτιμήστε τα καπέλα των λεγεωναρίων που προστατεύουν επιπλέον την περιοχή του αυχένα.
• Πολύ σημαντική είναι και η προστασία των οφθαλμών. Ενημερωθείτε από τον οπτικό σας και προσέξτε τα γυαλιά που θα επιλέξετε να διαθέτουν πιστοποίηση CE καθώς και την ένδειξηUV400.
• Στα πλαίσια της φωτοπροστασίας έχουν ενταχθεί σε συμπληρώματα διατροφής & σε δερμοκαλλυντικά ισχυροί αντιοξειδωτικοί & ενδογενείς φωτοπροστατευτικοί παράγοντες όπως το β-καροτένιο με προβιταμίνη Α, το λυκοπένιο, οι βιταμίνες A, C, E, οι πολυφαινόλες & άλλα. Η δράση τους έγκειται στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου οι οποίες παράγονται από το κυτταρικό στρες που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία, προκαλώντας έτσι βλάβες στο DNA των κυττάρων. Παρόλα αυτά η ωφέλιμη δράση τους από την συστηματική τους λήψη παραμένει περιορισμένη, καθώς, για παράδειγμα, η ευεργετική δράση του λυκοπενίου όταν λαμβάνεται από το στόμα εξαφανίζεται εντός 15 λεπτών στις περιπτώσεις των καπνιστών! Εν τούτοις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι έρευνες σχετικά με τη χρήση του Polypodium leucotomos, ενός τροπικού φυτού από τη Νότια Αμερική, το οποίο φαίνεται να παρέχει ιδαίτερη φωτοπροστασία διατηρώντας ισχυρή αντιοξειδωτική & ήπια ανοσοτροποποιητική δράση.
• Μετά την έκθεση στον ήλιο, φροντίστε να ενυδατώνετε το ταλαιπωρημένο δέρμα με μία ενυδατική-μαλακτική λοσιόν. Πολύ καλή ενυδάτωση προσφέρουν τα σκευάσματα που περιέχουν ουρία σε μικρό ποσοστό (5%), δεξπανθενόλη ή γλυκερίνη, τα οποία εξισορροπούν τη διαδερμική απώλεια ύδατος από την επιδερμίδα. Προτιμήστε τα προϊόντα after-sun σε μορφή κρέμας ή λοσιόν, & όχι σε μορφή τζελ, γιατί η μακρόχρονη χρήση τους μπορεί επιτείνει την ξηροδερμία.
• Τέλος όσον αφορά την απορρόφηση της βιταμίνη D, αρκεί μία δεκάλεπτη έκθεση στον ήλιο σε ακάλυπτα άκρα (χέρια & πόδια) 3 φορές την εβδομάδα, πριν την εφαρμογή αντιηλιακού, ώστε να παραχθεί η απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης για τον οργανισμό. Καλό είναι η ακάλυπτη έκθεση να μη λαμβάνει χώρα μεταξύ 11.00 & 15.00, γιατί σ’αυτές τις 4 ώρες προσπίπτει κάθετα στη γη το 50% της UVB ακτινοβολίας.

Καλό & χαρούμενο καλοκαίρι!!!